Płatność kartą, czyli moc plastikowego pieniądza

W tym artykule dowiesz się:

• Jak wyglada historia płatności kartą w Polsce i na świecie

• Jakie rodzaje kart występują na rynku

• Na czym polega rewolucja mobilnych terminali płatniczych takich jak terminale firmy SumUp

• Czy akceptacja płatności kartą jest bezpieczna dla przedsiębiorcy

Formy płatności przeszły szereg rewolucyjnych zmian na przestrzeni ostatnich trzech dekad. Dziś trudno wyobrazić sobie brak kart płatniczych, podczas gdy jeszcze kilkanaście lat temu, w sklepach i punktach usługowych dominowały transakcje gotówkowe.

Jak wynika z danych udostępnionych przez Narodowy Bank Polski, na początku lat 90. w całym kraju wydano zaledwie 50 tysięcy kart płatniczych, którymi można było zapłacić w niespełna siedmiu tysiącach punktów w Polsce. Dziś szacuje się, że ich liczba na polskim rynku przekroczyła 35 milionów, a terminale, które umożliwiają bezgotówkowe regulowanie należności dostępne są w każdym punkcie realizującym płatność kartą. Warto zaznaczyć, że historia kart płatniczych sięga początków XX wieku w Stanach Zjednoczonych.

Pierwsze karty obciążeniowe wprowadziła firma Western Union. W latach 50-tych firma Diners Club stworzyła karty płatnicze, które umożliwiały regulowanie należności w restauracjach i hotelach. Ich posiadacze otrzymywali pocztą na koniec miesiąca dokument, w którym wyszczególnione były transakcje bezgotówkowe oraz wymieniona kwota zadłużenia.

Osiem lat później Bank of America wydał swoją kartę o nazwie BankAmericard, znaną dziś jako Visa. W 1966 roku powstała natomiast organizacja MasterCard Worldwide, która postawiła sobie za cel stworzenie uniwersalnego ogólnokrajowego systemu transakcji bezgotówkowych.

Dwa lata po debiucie, jej karty były rozpoznawalne poza Stanami Zjednoczonymi. Konieczność obsługi amerykańskich turystów w krajach Europy zrodziła z kolei potrzebę wprowadzenia płatności kartą kredytową również na starym kontynencie.

Opracowano wówczas przepisy prawne, pozwalające uznawać je za legalny środek płatniczy. Pierwszymi kartami, jakie pojawiły się w Polsce były produkty oferowane przez Diners Club, którymi posługiwali się obcokrajowcy przebywający na terenie kraju. Realizowane były jedynie w 500 miejscach. W latach 80. polską kartę płatniczą stworzył Bank Pekao S.A. Z kolei pierwsza karta Visa została wydana na terenie kraju przez Bank Inicjatyw Gospodarczych S.A.

Karta płatnicza i terminal niezbędne do realizacji transakcji bezgotówkowych

Karta płatnicza jest narzędziem umożliwiającym zdalny dostęp do gotówki zgromadzonej na koncie bankowym. Pozwala bezgotówkowo regulować należności za nabyte towary lub usługi, dokonywać transakcji w bankomacie i wpłatomacie, a także realizować płatności na odległość, na przykład za pośrednictwem Internetu.

Aby lepiej zrozumieć mechanizm jej działania, warto zapoznać się z rodzajami plastikowego pieniądza. Obecnie na rynku spotyka się cztery rodzaje kart płatniczych, które różnią się technologią zapisu danych.

Najstarszymi, wychodzącymi już z użytku są karty posiadające pasek magnetyczny. Na dwóch lub trzech ścieżkach paska zapisane są informacje uwierzytelniające kartę, między innymi jej numer, data ważności czy dostępność środków. Karty te nie wymagają wprowadzania numeru PIN uwierzytelniającego regulowanie zapłaty.

Dziś coraz częściej zastępują je karty EMV, posiadające wbudowany mikroprocesor, kontrolujący proces dostępu do danych, które są dodatkowo szyfrowane, dzięki czemu są mniej narażone na ryzyko kradzieży. Realizacja transakcji za ich pomocą wymaga wpisania kodu PIN uwierzytelniającego regulowanie odpłatności. Karty elektroniczne doczekały się jednak konkurentów.

Dzisiejszy rynek rewolucjonizują karty bezdotykowe, które oprócz elektronicznego chipa, posiadają też wbudowany nadajnik-odbiornik, pozwalającą przeprowadzić transakcję przykładając kartę do terminala.

Płatności zbliżeniowe do 50 złotych nie wymagają potwierdzenia za pomocą kodu PIN, co pozwala znacznie usprawnić proces regulowania należności. Posiadanie karty płatniczej przez klienta to jednak jeden z warunków realizacji transakcji bezgotówkowej.

Drugim z nich jest wyposażenie punktu handlowego lub usługowego w terminal, czyli niewielkie urządzenie elektroniczne posiadające czytnik danych z paska magnetycznego lub mikroprocesora, które umożliwia autoryzację i rejestrację dokonywanej operacji. Proces ten odbywa się zazwyczaj z wykorzystaniem Internetu, coraz rzadziej natomiast łączność zapewnia sieć telefoniczna.

Jeszcze do niedawna terminale przybierały postać nieporęcznych urządzeń otoczonych siecią kabli. Rosnąca popularność płatności kartą debetową lub kredytową sprawiła jednak, że ich gabaryty znacząco zmalały i forma stała się bardziej przyjazna dla użytkownika.

Wiele urządzeń może pracować bez konieczności podłączenia do zasilania, co sprawia, że są jeszcze wygodniejsze.

Należy wspomnieć, że obecność terminala w przedsiębiorstwie wiąże się z ponoszeniem co miesiąc szeregu kosztów. Sprawia to, że wiele małych i średnich firm rezygnuje z jego posiadania. Płatność kartą generuje bowiem szereg kosztów ponoszonych przez przedsiębiorcę.

Są one związane z uiszczeniem prowizji od każdej transakcji, naliczanej procentowo i uzależnionej od sumy wpłacanej przez klienta lub przybierającej stałą, z góry określoną stawkę. Wysokość prowizji może być obliczana na podstawie szeregu parametrów, między innymi wysokości obrotów wypracowywanych przez punkt handlowy lub usługowy.

Z reguły wartość prowizji maleje wraz ze wzrostem obrotów przedsiębiorstwa. Firma umożliwiająca płatności zbliżeniowe zobowiązana jest ponadto do ponoszenia stałej, comiesięcznej opłaty za użytkowanie terminala. Popularność, jaką zyskała na przestrzeni ostatnich lat płatność kartą kredytową sprawia jednak, że punkty, w których dokonywana jest obsługa kart płatniczych są bezkonkurencyjne w porównaniu z firmami, które nie posiadają terminala.

Uwaga! istnieje tańsza i wygodniejsza alternatywa...

Mobilne terminale - wygodne rozwiązanie nie tylko dla małych firm

Innowacją na polskim rynku stał się terminal oferowany przez firmę SumUp, będącą globalnym dostawcą mPOS, czyli mobilnych terminali płatniczych.

Jest to obecnie jedyne urządzenie tego typu, które nie wymaga podpisywania umowy wiążącej przedsiębiorców na określony czas oraz opłacania comiesięcznego abonamentu z tytułu jego użytkowania.

Jedyną opłatą wnoszoną za jego wykorzystanie jest prowizja odprowadzana od każdej transakcji. Jej wartość jest stała i wynosi 1,49%. Użytkownik zobowiązany jest także do jednorazowej opłaty za zakup terminala. Ze względu na to, że SumUp Air to najtańszy obecnie na rynku terminal płatniczy, jest on bezkonkurencyjnym rozwiązaniem dla małych i średnich firm, które generują niski przychód, przez co obciążane są wysoką prowizją pobieraną za każdą płatność kartą.

SumUp Air to terminal typu mobilnego, co oznacza, że pozwala na akceptację transakcji bezgotówkowych przy pomocy smartfona z systemem Android lub iOS, posiadającego dostęp do Internetu oraz wyposażonego w aplikację, dostarczaną użytkownikowi bezpłatnie przez firmę.

Terminal łączy się z urządzeniem mobilnym (smartfonem lub tabletem) za pośrednictwem Bluetooth. Nie wymaga natomiast integracji z kasą oraz drukarką, co sprawia, że płatności kartowe mogą być przyjmowane w dowolnym miejscu. Ma to szczególne znaczenie w przypadku firm mobilnych, dojeżdżających do klienta.

Po zrealizowanej transakcji sprzedawca lub usługodawca wysyła klientowi potwierdzenie na wskazany adres e-mail lub przy pomocy wiadomości SMS. Warto zaznaczyć, że SumUp Air jest terminalem bezprzewodowym. Bateria (ładowana przez USB) gwarantuje dokonanie blisko 500 operacji, zanim zaistnieje konieczność ponownego ładowania.

Urządzenie posiada duży, odporny na zarysowania wyświetlacz oraz ergonomiczną formę, dzięki czemu pewniej trzyma się w dłoni. Terminal dostępny jest w 31 krajach na świecie, a wartość zrealizowanych za jego pomocą transakcji przekroczyła już miliard euro.

Bezpieczne płatności kartą

Rosnąca popularność plastikowego pieniądza sprawiła, że kluczowym tematem stało się bezpieczeństwo transakcji bezgotówkowych.

Warto pamiętać, że płatność kartą debetową przebiega wieloetapowo i angażuje kilka podmiotów. W przypadku kart elektronicznych konieczne jest podanie kodu PIN znanego jedynie właścicielowi karty.

Po wsunięciu lub zbliżeniu karty do terminala i wpisaniu numeru PIN, dane z karty płatniczej są szyfrowane za pomocą algorytmu DES lub 3DES i następnie przekazane do systemu uwierzytelniającego banku, który porównuje dane przesłane przez jej posiadacza z informacjami widniejącymi w bazie systemu bankowego.

Poprawny przebieg weryfikacji umożliwia dostęp do rachunku bankowego. Kolejnym etapem jest autoryzacja, której celem jest sprawdzenie dostępności środków na koncie. Jej pozytywny przebieg sprawia, że płatność kartą zostaje zatwierdzona, a klient otrzymuje wydrukowane potwierdzenie uiszczenia zapłaty za towar lub usługę.

W ostatnich miesiącach coraz większą popularność zyskują płatności mobilne, znane także jako m-płatności, które umożliwiają przeprowadzenie transakcji bezgotówkowych za pomocą urządzenia mobilnego - smartfonu lub tabletu. Dokonywane są w technologii NFC, czyli Near Field Communications, tłumaczonej na język polski jako Komunikacja Bliskiego Zasięgu.

Wykorzystują fale radiowe umożliwiające wymianę danych między dwoma urządzeniami - telefonem komórkowym oraz terminalem, znajdującymi się w bliskiej odległości, zazwyczaj nieprzekraczającej 20 centymetrów. Warunkiem dokonywania płatności NFC jest posiadanie smartfona z anteną NFC, karty SIM NFC oraz aktywowanie usługi u operatora.

W praktyce oznacza to, że bank wydaje wirtualną kartę do konta osobistego - debetową lub kredytową, zapisywaną na karcie SIM w telefonie. Po stronie sprzedawcy leży natomiast wyposażenie sklepu lub punktu usług w terminal obsługujący ten rodzaj płatności.

Aby uregulować należności klient uruchamia jedynie aplikację w telefonie, później zbliża go do czytnika. Następuje trwający kilka sekund proces autoryzacji, przebiegający dokładnie tak samo, jak w przypadku kart elektronicznych.

Należy pamiętać, że płatności NFC są równie bezpieczne, jak te dokonywane za pomocą plastikowego pieniądza. Transmitowane dane są szyfrowane, a wiele banków wprowadza ograniczenia umożliwiające dokonanie zaledwie kilku tego typu transakcji dziennie, co chroni użytkownika w przypadku zgubienia czy kradzieży smartfona.

Streszczenie

Histori rozwoju kart kredytowych pokazuje, że istnieje wśród konsumentów zapotrzebowanie na mozliwość płatności bezgotówkowych. Niezależnie od formatu karty (debetowa, kredytowa) oraz formy transmisji (czip z numerem PIN, płatność zbliżeniowa) akceptacja płatności kartą w Polsce jest powszechnie oczekiwane przez kosumentów. Każdy przedsiębiorca sprzedający towar bezpośrednio powinien być wyposażony w terminal płatniczy. Firma SumUp, ze swoim mobilnym urządzeniem do akceptacji płatności kartą, oferuje niskokosztową alernatywę.